Hieronder leest u de integrale bijdrage van Joëlle Gooijer-Medema namens de ChristenUnie aan de algemene beschouwingen bij de programmabegroting 2011-2014.

Algemene beschouwingen ChristenUnie Delft

26 oktober 2010

Voorzitter,

Donkere bezuinigingswolken hangen boven Delft. En veel bezorgde instellingen, organisaties en burgers raadplegen de buienradar die Programmabegroting heet. Om vervolgens aan de bel te trekken als ze de bui voelen hangen, dat bugdetten of subsidies stoppen of verminderen.

Dit college heeft – met de raad – de taak om alle belangen tegen elkaar af te wegen. De overheid is er ten slotte ten dienste van het algemeen belang. Vanavond praten we met elkaar over deze belangenafweging. En wil ook de ChristenUnie haar licht laten schijnen over de wijze waarop het college dit van plan is te gaan doen.

Dit college is zich van donkere wolken bewust. En is bereid maatregelen te nemen. Om de overheidsfinancieën op orde te krijgen, ook op de langere termijn. Dat valt niet mee. Ook niet met de huidige voorstellen. Intussen wil dit college ‘aan het werk’. En heeft ambities, wil investeren. Ondanks donkere wolken.

Onze Delftse schilder, Vermeer, werd meester van het licht genoemd. Deze herfstdagen is het typische Delftse licht soms weer schitterend te zien. Hoe donkerder de wolken, hoe schitterender de opklaring, lijkt het wel. Ik vraag me af of dit beeld als metafoor kan gelden voor Delft anno 2010. Donkere wolken van crisis, teruglopende overheidsfinancien en grondopbrengsten. Het is de kunst om met de ogen van Vermeer te kijken naar de stad. Waar licht en donker samen een schitterend beeld kunnen oproepen van onze stad. Kijk maar naar het schilderij: het gezicht op Delft. Waar donkere wolken boven de stad hangen, maar toch een schitterend licht op de stad valt.

Wat ik bij het college mis is, om deze termen te blijven, een ‘gezicht op Delft’. En daarmee bedoel ik in dit geval: visie op de stad. En een reflectie op het bestaande beleid. Zoals dit bijvoorbeeld wel te vinden was in de programmabegroting van vorig jaar. Bij elk programma was daar een toelichting en beleidskaders opgenomen. Het is opmerkelijk dat een nieuw college die kans laat liggen, om haar licht te laten schijnen over het beleid van het vorige college. Temeer omdat het grootste deel van het bestaande beleid gewoon doorgaat. Een gemiste kans in deze eerste, richtinggevende begroting. Ik vraag het college wel hoe ze hier tegenaan kijkt. En welke manier we als raad een analyse van bestaand beleid kunnen verwachten voor er nieuwe bezuinigingsplannen worden gepresenteerd en ingeboekte bezuinigingen concreet worden ingevuld.

De algemene financiële situatie van de gemeente is niet rooskleurig. En ook de ingeboekte bezuinigingen leveren nog niet een weerstandscapaciteit op die nodig is om risico’s te kunnen opvangen. Daarbovenop verwacht het college het jaar 2010 ook met een flink tekort af te sluiten. Hoe kijkt het college hier tegenaan?

Als ik wat dieper inga op de concrete keuzes die het college heeft gemaakt, dan erkent de ChristenUnie dat er op alle terreinen vervelende of lastige keuzes gemaakt moeten worden. Het is altijd makkelijk schieten op de keuzes van een ander.

Grootste bezwaar hebben we tegen de investeringskeuzes van dit college. De kenniseconomie hoort bij Delft. Dat vind ook de ChristenUnie. Het is onze Delftse kracht. En die willen we versterken. Maar er gaat al geld heen. Niet alleen Delfts geld, maar ook rijksgeld. En ook Europees geld. En ook Haaglanden is actief in het stimuleren van de economie. Als er dan over de hele linie bezuinigd moet worden, vinden wij het onlogisch om zoveel extra te investeren in de kenniseconomie.

Ook de ChristenUnie wil werkgelegenheid stimuleren. Maar het is niet altijd gezegd dat deze extra budgetten daartoe gaan leiden. Starters stimuleren vinden wij belangrijk. Maar we zouden dan liever extra investeren in de doorstroom en groei van bedrijven, zodat bedrijven, zonder overheidssteun kunnen voortbestaan, dan dat we extra afhankelijkheid creëren. De ChristenUnie is bang dat deze positieve doelstelling, (die ik in dit geval even noem: stimuleren kenniseconomie) waarover ik in eerdere debatten sprak, leidt tot een nieuwe bodemloze put. Wat vroeger de cultuursector was, wordt nu de kenniseconomie. Durf eens te ontkennen dat cultuur of dat kenniseconomie goed is voor de stad. Maar waar ligt te grens? En bovenal: wat is de taak van de overheid? Van de lokale overheid? Tegen de cultuursector zegt dit college nu: u bent tezeer afhankelijk geworden van de overheid. En dit college wil cultureel ondernemerschap stimuleren. Tegelijkertijd gaan we private partners op het gebied van de economie en het maatschappelijk middenveld ‘TU Delft’ financiëel steeds meer van de gemeente afhankelijk maken. Dat vindt de ChristenUnie een onlogische ontwikkeling. Graag hoor ik hierop een reactie van dit college. En het mag duidelijk zijn dat wij in een aantal van deze budgetten een dekkingsmogelijkheid zien voor bezuinigingen die we op andere vlakken ongedaan willen maken.

Terug naar het gezicht op Delft. Wat hebben we een prachtige stad, niet waar? Dat was in de tijd van Vermeer zo, en dat is nog steeds zo. Daarmee schreven, en schrijven we geschiedenis. Maar als het aan dit college ligt wordt deze stad binnen enkele jaren ontsiert door grote grijze kliko’s, meer zwerfvuil, onderhoudsarm groen, en slechtere wegen. Als je deze stad wilt bewaren voor de toekomst, zul je hem goed moeten onderhouden. Ook wat betreft riolen, wegen en groen. Het college voorziet door haar bezuinigingen wel meer calamiteiten en reserveert daar budgetten voor. Maar als er een calamiteit optreedt in het riool, dan moet de weg opeens open. En dan is de bereikbaarheid van de stad, waar dit college werk van wil maken, nog verder te zoeken. Op zijn minst onlogisch. Wat de ChristenUnie betreft worden de voorgestelde bezuinigingen op het onderhoud van de bestaande stad, een kerntaak van de gemeente, dus teruggedraaid. Dat levert ook behoud van werkgelegenheid op. Toch?

Onverstandig en niet betrouwbaar vinden we het bezuinigen op de geplande en toegezegde investering in de Nieuwe Kerk. Daarin sluit ik graag aan bij het betoog van de VVD. Eindelijk eens een investering waar de risico’s niet bij de gemeente liggen, en waar we heel veel jaren mee vooruit kunnen. Zeker onverstandig omdat dit de onderhandelingspositie van de gemeente richting het Rijk om bij te dragen in de kosten onderuit haalt.

De ChristenUnie investeert graag in duurzame cultuur. In de bestaande stad, met haar culturele instellingen, en ook daarin ondersteunen we het betoog van de VVD. Cultuur heeft vele verschijningsvormen, die niet allemaal een overheidstaak zijn. Maar een goede bibliotheek, een toekomstbestendige Nieuwe Kerk en een volwaardig theater zijn voor ons veel belangrijker dan culturele themaweekenden en een nieuw cultuurjaar. Waarvan de evaluatie van het cultuurjaar 2009 nog steeds niet op de DDL is verschenen. De wethouder heeft toegezegd dat deze er voor donderdag opstaat. Ik wacht met spanning af.

We hebben het voorstel van de VVD niet mede ondertekend, omdat er voor ons een aantal zaken in staat die niet bij de ChristenUnie passen. Het bezuinigen op armoedebeleid door de norm terug te schroeven van 130% naar 110% wordt dan wellicht te zijner tijd door de regering aan ons opgedrongen, de ChristenUnie loopt daarin niet graag voor de muziek uit. Bovendien kunnen we ons bij het college aansluiten voor wat betreft de verhoging van de OZB met de inflatienorm. Ook verder bezuinigen op klimaat of ambtenarenapparaat gaat ons wat te ver.

De ChristenUnie wil juist in deze tijden zorg dragen voor de kwetsbaren in onze maatschappij. Dat is ook een kerntaak van de overheid: het bieden van een goed vangnet. Ook wij willen dat mensen weer zoveel mogelijk zelf de verantwoordelijkheid nemen, om via werk, te participeren in de maatschappij. En willen daarin investeren. Via goede schuldhulpverlening bijvoorbeeld. We zijn blij dat dit college, daarin gestimuleerd door de landelijke overheid daar ook op in wil zetten.

We zijn niet enthousiast op de voorgenomen bezuinigingen in de WMO. Deze wet staat immers nog in de kinderschoenen. Natuurlijk mag er kritisch gekeken worden hoe budgetten verdeeld worden (sterkste schouders, zwaarste lasten). Maar er komen steeds meer taken op dat vlak op ons af. Er moet ruimte zijn om daarin beleid te ontwikkelen.

De ChristenUnie heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Verbaasd was ik dat dit college, met Groen Links erin, zoveel geld schraapt uit de klimaatreserve. Ik kan me niet voorstellen dat deze reserve daarvoor ooit in het leven geroepen is… Ook bij duurzaamheid kun je je afvragen wat de taak is van de lokale overheid. Immers de verantwoordelijkheid ligt ook bij burgers zelf. En ook het Rijk en Europa besteden hier flinke budgetten aan. Toch denkt de ChristenUnie dat er lokaal concrete ambities te stellen zijn, waaronder het toerusten van burgers om zelf meer verantwoordelijkheid op het gebied van het milieu te nemen.

De ChristenUnie staat voor een bescheiden, betrouwbare overheid. Die opkomt voor mesen die dat zelf niet kunnen. Die mensen toerust om de verantwoordelijkheid (weer) zoveel mogelijk zelf te nemen. Die zorg wil dragen voor het milieu, vanwege toekomende generaties.

De ChristenUnie staat voor een overheid die dienstbaar, zorgvuldig, transparant en met visie de stad bestuurt. Dat is een verantwoordelijkheid van het College én van de Raad.

We hopen na deze avond nog vaak met het college, met de andere partijen, met burgers en organisaties uit de stad te speken over het ‘gezicht op Delft’. Waar weliswaar donkere wolken over hangen, maar waar ook licht op valt.

Achter het licht van Vermeer zien we de Hand van de Schepper, die deze wereld nog altijd draagt. En mensen toerust en inspireert om verantwoordelijkheid te dragen. Moge Hij ons wijsheid geven.