Het is namelijk wel érg gemakkelijk om voornamelijk boeren de schuld te geven, terwijl ze een cruciale rol spelen in de mondiale voedselvoorziening en vaak door onze eigen regels en consumentisme worden gedwongen om grotere en grotere bedrijven te runnen. Hard ingrijpen door de veestapel drastisch te verkleinen lost lokaal mogelijk het acute stikstofprobleem op, maar treft boeren onevenredig hard en heeft bovendien ook een ander nadeel. Zolang de wereldwijde vraag naar (met name) vleesproducten niet afneemt, betekent dit dat de productie ervan zich dus alleen maar zal verplaatsen. En wie denkt dat men over de grens schoner en efficiënter vee zal houden dan onze boeren nu doen, is gewoon naïef. Behalve tegengestelde belangen op de korte termijn binnen Nederland, moeten ook de langetermijnbelangen wereldwijd meegewogen worden.

Natuurlijk maakt dit het vraagstuk nog complexer, maar voor een duurzame en rechtvaardige oplossing is het wel noodzakelijk om alle belangen mee nemen. We lopen immers als samenleving tegen de grenzen aan van onze leefomgeving en de planeet. We kunnen wel alles tegelijk hier en nu willen, maar dat is niet houdbaar. Niemand zit te wachten op het inleveren van zijn of haar welvaart en comfort, maar uiteindelijk is de enige echte oplossing minder te consumeren en te gebruiken dan de aarde duurzaam kan leveren. Uiteindelijk ligt er daarom ook een deel van de verantwoordelijkheid en van de oplossing bij u en mij: al is het maar een klein beetje, alle beetjes helpen. Dus de volgende keer dat u dicht langs een natuurgebied in Nederland rijdt: doe rustig aan. Dan heeft u meteen meer tijd om van het uitzicht en de schone lucht (80% stikstof) te genieten.  

Roeland Trommel