Voorzitter,

Vanavond luiden we in deze zaal weer een nieuwe politiek periode in. Een nieuw college staat klaar om aan het werk te gaan – en het is mooi dat er vier nieuwe mensen en een al zittende wethouder bereid gevonden zijn om deze mooie stad de komende vier jaar te dienen als wethouder.

De coalitiepartijen hebben een akkoord getekend: de toekomst in uitvoering. Ik zou er vanavond even aan toe willen voegen: met het verleden als inspiratiebron. Enkele dagen geleden was er namelijk een (ander) historisch moment in deze stad, dat voor velen echter geruisloos voorbij is gegaan. Zondag jl. kwam er namelijk na ruim 600 jaar een einde aan de kerkelijke vieringen in het Prinsenhof. Sinds de 16^e eeuw was daar de Waalse Kerk, daarvoor stond er een kapel al sinds 1414. Die Waalse kerk (Eglise Wallone) bood plek aan vervolgde Franse Hugenoten. Willem van Oranje kerkte er; twee van zijn kinderen zijn er gedoopt. Vijf kleinkinderen van hem liggen er begraven. Dat de vieringen nu stoppen, is iets om te markeren. Niet om te treuren over de ontkerkelijking van Nld (hoewel me dat aan het hart gaat), maar om na te gaan of dat ons wat te zeggen heeft:  

• Wat zegt ons die historische plek: een plek waar zes eeuwen lang ruimte was voor beleving van het geloof, voor bezinning, voor viering van geboorten, van bruiloften, een plek soms van rouw, maar vooral ook van gemeenschap; voor dingen dus van waarde, die niet in euro’s zijn uit te drukken
• Een plek ook waar ruimte was voor vluchtelingen, voor een Franstalige gemeenschap. Ruimte dus voor andersdenkenden, voor minderheden.

Dat brengt mij bij deze coalitievorming. Het hoeft geen geheim te zijn dat de CU als kleine, maar fors groeiende, partij, graag mee had gedaan. We hadden een constructief programma en waren graag met partijen in gesprek gegaan om te kijken of we er op inhoud uit zouden komen. Dan is het best even frustrerend om zonder één overleg weer aan de zijlijn te staan – onnodig ook. De gekozen coalitie is vooral een coalitie waar geen van de partijen voor is gaan liggen, terwijl uit beide informatierondes bleek dat geen enkele partij door een partij werd uitgesloten. Vreemd. En dus lijkt dit een coalitie van angst. En een gemiste kans op vernieuwing – het toelaten van andere ideeën of partijen.

De ChristenUnie Delft adviseert het college, indachtig de Waalse kerk, er een eer in te stellen te besturen met de mentaliteit van een minderheidscollege. Zoek draagvlak buiten uw eigen royale meerderheid. En neem de vrijheid om bij onderwerpen buiten het coalitieakkoord als fractie mee te stemmen met voorstellen die u goed vindt van oppositiepartijen.

Op inhoud denkt mijn fractie dat we er in de onderhandelingen uit hadden kunnen komen: we vinden veel goede zaken in dit akkoord:

• Het koppelen aan de Global Goals- het verruimt onze blik – naar buiten Delft en naar de toekomst. Solidair zijn met mensen die minder hebben, en met generaties na ons: dat is goed. En mijn collega raadslid Bert had dit waarschijnlijk al voorvoeld: zijn 2 maanden geleden aangeschafte colbertje heeft in de voering alle global goals; er zit zelfs statiegeld op.
• We onderstrepen de aandacht die terecht uitgaat naar duurzaamheid, energietransitie en klimaatadaptatie. Een grote prioriteit.
• We zijn blij met de focus op ‘iedereen telt mee’ – dat had een CU zin kunnen zijn. En met extra geld voor het verminderen van armoede en extra aandacht voor schulden.
• We steunen de inzet op een gezonde economie met banen voor praktisch en theoretisch geschoolden.
• En we steunen een gezonde mix van woningen in alle wijken. En het bijbouwen van onzelfstandige studentenwoningen (daar dienden we immers zelf een motie over in in oktober 2017)
• Ook staan we achter de focus op de fiets: er is werk aan de winkel om Delft aantrekkelijker te maken voor de fietser. Om daarmee ook mensen te verleiden om de auto te laten staan of niet aan te schaffen. 
• Ook is het goed dat het college, lerend van het verleden, aandacht heeft voor een gezonde financiële situatie. Ook nu er weer meer financiële ruimte komt en er geïnvesteerd kan worden.
• Het is goed dat het een globaal akkoord is. Dat biedt ruimte aan inbreng van andere partijen, maar maakt ook duidelijk dat het aan zal komen op de uitwerking. Wat gaan we echt doen, wat gaat het kosten, en dat zal nog best wel eens politiek debat opleveren de komende jaren.

We herkennen als CU de uitdagingen van Delft

Ik noem er drie:

• Hoe gaan we om met de stijgende kosten binnen het sociaal domein - hoe kunnen we iedereen helpen terwijl de vraag naar jeugdhulp en Wmo stijgt en de rijksbijdragen dalen? En; hoe goed en nodig het ook is om te streven naar efficiëntie en effectieve zorg; Het doel van de decentralisaties en de transformatie van het sociaal domein is en blijft wat de CU betreft meer oog voor cliënt – die we kennen -  en meer samenhang.
• Hoe kan Delft groeien (woningen, banen, en toerisme) en toch leefbaar blijven? Delft kent nu al beperkte ruimte, maar heeft toch plannen voor 15.000 extra woningen, voor 10.000 extra banen, voor extra fietspaden, nieuwe stallingen enzo. Dat klinkt mooi, maar lijkt niet allemaal realiseerbaar. Welk belang gaat dan voorop? Student of oudere, starter op de woningmarkt of ex-dakloze? Hoe voorkomen we dat ontwikkelaars bepalen wat in Delft waar gebouwd wordt? De omgevingsvisie is hierbij cruciaal – de CU is benieuwd hoe we die gaan vormgeven.
• Hoe halen we de klimaatdoelen van Parijs - met als dieperliggende doel: hoe geven we dit stukje aarde door? Het is goed dat het college die urgentie voelt (het als eerste hoofdstuk noemt). De CU blijft de urgentie onderstrepen dat juist ook mensen met lage inkomens hier aan mee moeten kunnen doen en de effecten van moeten kunnen merken.

De CU heeft vragen bij een aantal zaken uit die akkoord:

• De ov-paragraaf is erg kort. Terwijl goed openbaar vervoer – een dekkend netwerk van ov in je stad – van groot belang is voor mensen die zich geen auto kunnen of willen veroorloven.
• De enige concrete wens, die ook nog eens uit de lucht komt vallen, is dan een onderzoek naar een tram naar het Reinier de Graaf ziekenhuis – een dure, inflexibele oplossing die wordt voorgesteld zonder een analyse van waar nu de knelpunten of witte ov-vlekken liggen. Waar komt dit ineens vandaan – vraag ik aan de coalitiepartijen?
• De wens voor een poppodium: Natuurlijk moet en kan er ruimte zijn voor nieuwe culturele spelers/ nieuw cultureel aanbod. Mits we als gemeente niet financieel verantwoordelijk zijn gelet op de recente historie met Speakers. Hoe kijken coalitiepartijen hier tegenaan? Wat hebben zij voor ogen?
• Wat is nu de visie van deze vijf partijen op de lokale lasten: Citaat p 23: We vinden het belangrijk dat lokale lasten bij voorkeur dalen… en in de volgende zin: we streven ernaar dat de kosten niet stijgen? Eerste deel zin lijkt van de VVD - daarna heeft GL hem afgetypt?

CU zou aan dit akkoord een aantal dingen willen toevoegen

We waarderen de uitgestoken hand van de coalitiepartijen.

• Meer nadruk op openbaar vervoer – In MDRH verband kan het lastig genoeg zijn om onze lokale belangen te verdedigen; we moeten dus goed beslagen ten ijs komen en tijdig formuleren wat er nodig is om ov een beter alternatief voor de auto te laten zijn
• Meer aandacht voor vrijwilligers en verenigingen: het cement van de samenleving. Er zijn zoveel waardevolle initiatieven in onze stad – cultureel, sociaal. Wat voor bestuur bent u/ zijn wij voor hen?
• De ambitie om de lokale lasten naar beneden te brengen. Niet allen de OZB naar het gemiddelde van de grootste gemeenten, maar ook de riool en reinigingsheffing. Bijv. een actieplan om het aantal kg restafval te verminderen (vlg. Leidschendam Voorburg – ook Avalex)
• Wat we echt onvoldoende terugvinden in dit akkoord is de aandacht voor onze ouderen / senioren. Wat hebben zij nodig om in onze stad waardig ouder te kunnen worden? De CU heeft in maart een actieplan waardig ouder worden gelanceerd omdat we vinden dat er bijvoorbeeld moet worden geïnvesteerd in aantrekkelijk vrijwilligerswerk, goede ondersteuning van mantelzorgers, omdat er een ouderenwoonakkoord moet komen, en een lokale aanpak van eenzaamheid. Met de uitdrukkelijke wens dat andere partijen, maar ook ouderenbonden, vrijwilligersorganisaties en zorg- en welzijnsorganisaties zich aansluiten.

> We dienen vanavond samen met CDA en VVD een motie in om hier meer aandacht aan te besteden, in de uitwerking van het coalitieakkoord in het bestuursprogramma

• We willen daarbij de suggestie doen om binnen het college één wethouder aan te wijzen die plannen toetst aan de belangen van ouderen – of het nu gaat om het ontwerp van de openbare ruimte, de ov-plannen van de MRDH of het culturele aanbod in de stad.

Voorzitter, het is een akkoord op hoofdlijnen, waar nog veel moet worden uitgewerkt – in een bestuursprogramma in bugdetten. Wethouders moeten aan de slag met de raad. Wat de CU betreft houden we daarbij steeds voor ogen: 

Voor wie doen we het?

Doen we het goede, voor de juiste mensen? Verkleinen we kloven? 
En – voorzitter - ‘het goede’ is niet altijd meetbaar. Sociale gerechtigheid is wat anders dan meetbare doelen- en is niet af te dwingen met outcome financiering of realistische begrotingen en correcte jaarrekeningen.

Het is goed om kritisch te zijn waar we ons geld aan uitgeven en daarover zullen we ook van mening verschillen in deze zaal. Maar laten we daar niet stoppen met nadenken of we het goede doen.

Er is terugkijkend naar de historie genoeg af te dingen op de handelswijze van onze vader des vaderlands – Willem van Oranje. Maar hij streed voor de vrijheid van ons volk en ons land voor een goede zaak.

Daarmee zijn we terug in het Prinsenhof. En bij het vertrek van de laatste kerkelijke gemeente uit dit gebouw. Eén laatste waarschuwing: Laten we in alle ambities, investeringen en actieplannen ook oog hebben voor wat stilletjes verandert of verdwijnt (kerken, sociale verbanden, winkels (bv. Piet Vonk), groen, rust, stabiele gezinnen) – voor wat waarde heeft, maar waarvan je pas ontdekt hoe waardevol als het verdwenen is.

In de wetenschap dat als we aandacht geven aan wat klein en kwetsbaar is, soms ook weer op kan bloeien. Daarin weten we ons als CU geïnspireerd door de Bijbel waarin we leren dat God juist omziet daar wat klein en kwetsbaar is en dat ook van ons vraagt; en zo vrede en recht én hoop brengt in deze wereld – en dus ook in deze tijd in deze stad.

Voorzitter, we zullen instemmen met de benoeming van de wethouders – en wensen hen veel wijsheid en de juiste inspiratie toe bij het uitoefenen van hun ambt.