Tijdens de Raadsvergadering van donderdag 22 september j.l. heb ik uiteindelijk besloten om tegen het inleidende referendumverzoek te stemmen. Met eigenlijk maar één reden: de organisatie van een referendum brengt volgens wethouder Junius, die de Spoorzone in haar portefeuille heeft, de planning voor de bouw van het stadskantoor in gevaar. Vertraging brengt veel kosten met zich mee. Spoedeisendheid geldt in de Delftse verordening als een van de uitzonderingsgronden, en is dus een valide reden om niet in te stemmen met het houden van een referendum.

Voor de raadsvergadering was ik niet overtuigd van de spoedeisendheid van de planning voor het bouwen van het Stadskantoor. Kan een referendum niet sneller georganiseerd worden? Kan het proces van aanbesteding niet gewoon doorlopen tijdens de organisatie van een referendum? Dat heb ik de wethouder dus gevraagd. Zij gaf aan dat het niet mogelijk is om de aanbesteding, volgens planning, in januari 2012 te starten als het referendum nog loopt. Als je zou starten, zou dat de aanbesteding besmetten, met grote gevolgen.

Op basis van de antwoorden van de wethouder ben ik tot de conclusie gekomen dat de spoedeisendheid van het project in het geding is als je een referendum organiseert. En dus heb ik tegen het inleidende referendumverzoek gestemd.

Voor alle duidelijkheid:

• De ChristenUnie is nog steeds niet enthousiast over referenda; de afgelopen weken hebben eens te meer bewezen waarom niet: referenda ondergraven het principe dat je zonder last of ruggespraak stemt als volksvertegenwoordiger. Je moet dus ook een uitslag van een referendum naast je neer kunnen leggen. Dat blijkt erg lastig. Daarom wilden veel partijen dit referendum liever voorkomen. Bovendien betekent de vertegenwoordigende democratie dat je gedurende vier jaar met mandaat van de kiezer in staat geacht wordt om keuzes te maken. Dat doe je door een belangenafweging te maken. Dat is best ingewikkeld, maar daarvoor hebben we van de kiezer het vertrouwen gekregen.

• Bij het beoordelen van het referendumverzoek telt niet de visie van de ChristenUnie op referenda in het algemeen. Dan geldt primair de Delftse verordening, bij meerderheid van stemmen vastgesteld. Als raadslid beoordeel je dus of de aanvraag voldoet aan onze eigen verordening. (Overigens was er wel discussie in de fractie; is het niet vreemd om de toetsing van een verordening plaats te laten vinden in een politieke arena? We hebben tijdens de discussie in de commissie ook gezien dat dit de nodige spanning met zich meebrengt. Zelf hebben we ervoor gekozen strikt inhoudelijk te toetsen aan de verordening en onze afwijzing van een raadgevend referendum niet deze beoordeling te laten beinvloeden.)

• Wat de ChristenUnie betreft is het opdrachtgeversschap van de gemeente, als opdrachtgever voor het nieuwe kantoor (HNK) niet goed. Dat blijkt onder andere uit de planning. Er is erg weinig ruimte voor de Raad, of voor de stad om er nog wat van te vinden.

• We zijn blij met het verificatieonderzoek naar ‘optie 4: niet bouwen’. Zie ook het nieuwsbericht van 4 juli op deze website. We hebben dit onderzoek niet aangevraagd omdat we het college niet geloofden. Maar wel omdat we bang waren voor een tunnelvisie van het college. En omdat we vonden dat beter moest kunnen worden uitgelegd; aan de Raad én aan de burgers waarom het nu geen optie zou zijn om te stoppen met bouwen.

• Voor de meerderheid van de Raad staat nu vast dat je niet moet willen stoppen met de bouw van HNK – dit leidt tot hoge kosten (geraamd tussen de 30 en 50 miljoen), en dan staat er niets…

• De indieners van het referendumverzoek gaven in de motivatie aan dat ze niet tegen de bouw van het stadskantoor zijn, maar dat ze niet willen dat het te duur wordt. Daarin vinden ze de ChristenUnie aan hun zijde. De exploitatielasten van HNK komen wat ons betreft erg duur uit. Daar zullen we in december met de wethouder over in debat gaan, als optie 2 (deels verhuren) en optie 3 (verdieping minder) zijn onderzocht als bezuinigingsopties.

Tenslotte: voordeel van een referendum was geweest dat het college gedwongen zou zijn om de stad in te gaan en uit te leggen waarom de bouw van een stadskantoor een goed idee is. Nu het verzoek is afgewezen moet het college wat de ChristenUnie betreft dit verhaal nog steeds met volle inzet aan de stad uitleggen. Het lijkt er nog niet op dat dit gebeurt. Het college laat dit vooralsnog aan de coalitiepartijen in de Raad over. Een gemiste kans.

Het inleidende referendumverzoek is na een onrustige, en langdurige raadsvergadering (het werd 1:15u) door een meerderheid van de partijen afgewezen. Dat betekent niet dat er het laatste woord over gezegd is. De indieners gaan bezwaar indienen, en overwegen juridische stappen. De komende tijd zal moeten blijken of de afwijzing van het verzoek voldoende beargumenteerd is. We zullen zien.

Joëlle Gooijer
30 september 2011