Een week voordat we naar de stembus mogen voor het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne besloot de gemeenteraad van Delft in te stemmen met een inleidend referendumverzoek over ‘Geen AZC in Delft’. We hebben als ChristenUnie tegen dit verzoek gestemd. We vinden het namelijk ongewenst dat de inwoners van Delft moeten stemmen over de opvang van vluchtelingen; het gaat immers om kwetsbare groepen die in ons land veiligheid zoeken. Bovendien is het een complex, en grotendeels landelijk onderwerp. Het leidt onzes inziens tot onnodige polarisatie en onrust in de stad. Aan dit besluit ging een lastige afweging vooraf.

De ChristenUnie is niet erg happig op referenda. Maar in Delft is door de meerderheid van de Raad besloten dat burgers het recht hebben een referendum aan te vragen over een raadsvoorstel. Daar hebben we ons dus aan te houden. In de referendumverordening van Delft zijn regels vastgelegd, bijvoorbeeld over welke onderwerpen geen referendum gehouden kan worden. Een onafhankelijke Referendumkamer toetst een inleidend verzoek aan die regels (de verordening). Daar brengt de Referendumkamer advies over uit aan de gemeenteraad. De Raad neemt daar vervolgens een besluit over. In dit geval oordeelde de referendumkamer dat “de referendumverordening zich niet verzet tegen het honoreren van het op 17 maart 2016 ingediende inleidende referendumverzoek naar aanleiding van het initiatiefvoorstel ‘Geen AZC in Delft’.”

Wij hebben echter gemeend een bredere afweging te moeten maken en hebben dus niet alleen gekeken naar de verordening. Niet omdat we tegen referenda zijn, of omdat het onderwerp ons niet zint. Maar omdat we ons zorgen maken over de maatschappelijke effecten van een referendum met deze strekking. Het gevolg is immers dat onze inwoners moeten gaan nadenken of ze wel of geen AZC willen in Delft. Waarom is dat onwenselijk, wat ons betreft:

1. De vraag is momenteel helemaal niet aan de orde. Het COA heeft, in overleg met de gemeente, geen geschikte locatie gevonden voor een evt. AZC. Een referendum schept verwarring en onrust – want daardoor lijkt het alsof het wel aan de orde is.
2. Tijdens de hoorzitting bleek dat er veel onduidelijkheid was over de vraagstelling: gaat het alleen om een AZC, gaat het alleen om deze collegeperiode, gaat het ook over statushouders (dat is een wettelijke verplichting)? Deze verwarring willen we voorkomen.
3. Het rijk of de provincie kan in de (nabije) toekomst verplichtingen opleggen aan gemeenten om asielzoekers op te vangen (in noodopvang of AZC) – dan werkt zo’n referendum misleidend – de burgers gaan er dan niet meer over en voelen zich dan wellicht bedrogen.
4. Het werkt polariserend. Inwoners moeten stelling gaan nemen; zijn we voor of tegen een AZC?

Dat afwegend zijn we tot de conclusie gekomen dat we niet willen instemmen met dit verzoek. Ook De PvdA en twee leden van het CDA stemden tegen.

Een meerderheid van de Raad besliste anders. Dat betekent dat de Referendumkamer nu met de indieners gaat nadenken over de vraagstelling en de antwoordcategorieën van het referendum. Die worden in de raadsvergadering van april vastgesteld. Daarna hebben de indieners 6 weken om 4000 handtekeningen te verzamelen. Als dat lukt, gaat het referendum door.

De indieners van het referendum en de referendumkamer hebben nu de zware verantwoordelijkheid om de vraagstelling en de antwoordcategorieën zodanig te verwoorden dat verwarring en polarisatie zoveel mogelijk voorkomen worden. We wensen hen daar veel wijsheid bij toe.

Joëlle Gooijer
Fractievoorzitter